Τα γεγονότα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας και του Αγίου Πάσχα είναι πολύ μεγάλα και πολύ σπουδαία για όλη την ανθρωπότητα. Αποτελούν την κορύφωση της εν Χριστώ Αποκάλυψης του αληθινού Θεού στον κόσμο και του Σχεδίου της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία των ανθρώπων από τη φθορά και τον θάνατο. Είναι, λοιπόν, χρήσιμο και ωφέλιμο να γνωρίζουμε κάποια βασικά στοιχεία για τη Μεγάλη Εβδομάδα ώστε να βιώσουμε ως "λογικά πρόβατα της ποίμνης Χριστού" τα όσα σημαντικά συμβαίνουν μπροστά μας κατά την περίοδο αυτή, στο διαχρονικό παρόν του Λειτουργικού χρόνου, σ' αυτό το διαρκές "Σήμερον"...
Μεγάλη εβδομάδα
Μεγάλη εβδομάδα ή Αγία εβδομάδα ή εβδομάδα των Αγίων Παθών (από τα Πάθη του Σωτήρα Χριστού που εορτάζονται κατά τις ημέρες αυτές), από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ονομάστηκε η εβδομάδα πριν το Πάσχα επειδή, σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο μεγάλα, απόρρητα και σωτήρια γεγονότα συνέβησαν κατά τη διάρκειά της, δηλαδή τα Άγια Πάθη, η Σταύρωση και η εκ νεκρών Ανάσταση του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού:
- "μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εν αυτή αγαθά...Διά τούτο τοίνυν μεγάλην την εβδομάδα καλούμεν, επειδή τοσούτον πλήθος δωρεών ημίν εν αυτή κεχάρισται ο Δεσπότης".
Θα πρέπει να διευκρινίσουμε για να καταλάβουμε καλύτερα τα γεγονότα στα οποία είναι αφιερωμένη η κάθε ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, ότι στους ναούς μας από το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων μέχρι και το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας. Δηλαδή τα όσα θα ακούσουμε να μνημονεύονται και να ψάλλονται το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων αφορούν τη Μεγάλη Δευτέρα, τα όσα ακούσουμε το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας αφορούν τη Μεγάλη Τρίτη κ.ο.κ. Ή για να το πούμε και διαφορετικά: το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων θα μνημονεύσουμε στην Εκκλησία όσα αφορούν τη Μεγάλη Δευτέρα, το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας θα μνημονεύσουμε όσα αφορούν τη Μεγάλη Τρίτη κ.ο.κ. Η Εκκλησία μας έχει θεσπίσει να τελούνται έτσι οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος ώστε να μπορούν όλοι να ζήσουν τα δραματικά γεγονότα των Παθών του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και να μην αποτελεί εμπόδιο το πρωινό ωράριο εργασίας.
Κυριακή των Βαΐων
Είναι η Κυριακή προ του Πάσχα, και ονομάζεται έτσι επειδή συνδέεται με την ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, κατά την οποία ο λαός τον υποδέχθηκε με επευφημίες και με "βαΐα των φοινίκων".
Μεγάλη Δευτέρα
Την ημέρα αυτή εορτάζουμε τη μνήμη του Πάγκαλου Ιωσήφ και το γεγονός της "ξηρανθείσης συκής" από τον Κύριο η οποία αποτελεί το σύμβολο κάθε ανθρώπου που δεν έχει καρπούς αρετής, και του εβραϊκού λαού που δεν φάνηκε άξιος της κλήσης του. Σκοπό έχει την αφύπνιση των συνειδήσεων. Ο Ιωσήφ αποτελεί για την Εκκλησία, τύπο του Χριστού επειδή και ο Κύριος φθονήθηκε, πωλήθηκε για χρήματα, κλείστηκε σε σκοτεινό λάκκο, τον τάφο, κατόπιν βασίλευσε επί της Αιγύπτου, δηλ. επί της αμαρτίας, νικώντας την κατά κράτος, και όπως έσωσε ο Ιωσήφ την Αίγυπτο από την πείνα, έτσι ο Χριστός τρέφει τους ανθρώπους με τον ουράνιο άρτο (Συναξάρι Μ. Δευτέρας).
Μεγάλη Τρίτη
Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην ευαγγελική Παραβολή των δέκα παρθένων προτρέποντας τους πιστούς να βρίσκονται σε συνεχή φροντίδα της ψυχής τους και πνευματική επαγρύπνηση. Επίσης μνημονεύεται στους ύμνους και η Παραβολή των Ταλάντων που αναφέρεται στην καλλιέργεια των πνευματικών μας χαρισμάτων και την ανάπτυξη των αρετών. Ο Όρθρος της Μ. Τρίτης, όπως και της Μ. Δευτέρας και της Μ. Τετάρτης, λέγεται και ακολουθία του Νυμφίου, επειδή κατ' αυτόν ψάλλονται οι σχετικοί με τις παραβολές των δέκα παρθένων και του βασιλικού γάμου ύμνοι: "Ιδού o Νυμφίος έρχεται..." και "Τον νυμφώνα σου βλέπω...". Νυμφίος της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, ο οποίος θα έλθει και πάλι μετά δόξης για να κρίνει τον κόσμο.
Μεγάλη Τετάρτη
Η Μ. Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην πόρνη γυναίκα που μετανοημένη για την προηγούμενη ζωή της άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και με τα δάκρυά της και στη συνέχεια τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Οι ύμνοι κάνουν επίσης αναφορά στη φιλαργυρία του Ιούδα που θα γίνει η αιτία της προδοσίας του Χριστού και της απώλειας του ίδιου. (Να σημειώσουμε ακόμη ότι το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης τελείται στην Εκκλησία μας η ακολουθία του Μυστηρίου του Ιερού Ευχελαίου, πριν τελεστεί ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης.)
Μεγάλη Πέμπτη
Η Μ. Πέμπτη είναι αφιερωμένη σε τέσσερα γεγονότα: τον ιερόν Νιπτήρα (το γεγονός κατά το οποίο ο Ιησούς ένιψε τα πόδια των Μαθητών του και το οποίο μας διδάσκει να εκδηλώνουμε την αγάπη μας με ταπεινοφροσύνη), τον Μυστικό Δείπνο (ανάμνηση της συστάσεως του μυστηρίου της Θείας ευχαριστίας), την υπερφυά προσευχή (αφού έδειξε ο Χριστός τον προδότη κατά τον Μυστικό Δείπνο με τους μαθητές του, αποσύρεται στο Όρος των Ελαιών όπου μόνος του προσεύχεται γονατιστός και ο ιδρώτας του ως στάλες αίματος ποτίζει τη γη) και το γεγονός της προδοσίας (όπου με ένα φιλί, ο Ιούδας παραδίδει τον Χριστό στους στρατιώτες).
Μεγάλη Παρασκευή
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Αφού ο Ιησούς παραδίδεται στους στρατιώτες, του φορούν κόκκινη χλαμύδα, του βάζουν ακάνθινο στεφάνι και καλάμι στο χέρι αντί σκήπτρου. Κατόπιν τον προσκυνούν χλευαστικά, τον φτύνουν και τον χτυπούν στο πρόσωπο και το κεφάλι. Στη συνέχεια, αφού του φορούν και πάλι τα ρούχα του, του δίνουν τον Σταυρό για να βαδίσει στον τόπο της καταδίκης, τον Γολγοθά. Εκεί, σταυρώνεται ανάμεσα σε δύο ληστές, βλασφημείται απ' όσους περνούν μπροστά του και οι στρατιώτες του δίνουν ξίδι με χολή ως παυσίπονο, το οποίο όμως αρνείται να πιεί. Μετά από λίγο, ο Κύριος, φωνάζει δυνατά: "Τετέλεσται" και έτσι εκπνέει "ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου". Κατά τον θάνατο του Κυρίου, συμμετέχει και αυτή η άψυχη κτίση εκδηλώνοντας σημεία. Έπειτα, λογχίζεται ο Κύριος από τους στρατιώτες στην πλευρά του και τρέχει αίμα και νερό. Τέλος, κατά το ηλιοβασίλεμα, έρχεται ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας και ο Νικόδημος μαζί του, αποκαθηλώνουν από τον Σταυρό το σώμα του Κυρίου, το αρωματίζουν, το τυλίγουν σε καθαρό σεντόνι και το θάβουν σε μνημείο, κυλώντας στο στόμιο του μια μεγάλη πέτρα.
Σύμφωνα με το Συναξάρι της ημέρας:
- "Τη αγία και μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν, τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον α δι' ημάς εκών κατεδέξατο. Έτι δε την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ σωτήριω εν τω σταυρώ ομολογίαν."
Το απόγευμα της Μ. Παρασκευής όπου επιτελείται η ακολουθία του Όρθρου του Μ. Σαββάτου, ψάλλεται ο Επιτάφιος θρήνος και γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου.
Μεγάλο Σάββατο
Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην Ταφή και την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη. Σύμφωνα με τις ευαγγελικές διηγήσεις, μαζεύτηκαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι στον Πιλάτο και τον παρακάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Χριστού μέχρι την τρίτη ήμερα, διότι, όπως έλεγαν, είχαν την υποψία μήπως οι μαθητές κλέψουν την νύχτα το σώμα του Ιησού και κηρύξουν κατόπιν ότι αναστήθηκε. Ο Πιλάτος, έδωσε την άδεια και εκείνοι σφράγισαν τον τάφο, τοποθετώντας μια φρουρά από στρατιώτες για μεγαλύτερη ασφάλεια.
Άγιον Πάσχα
Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά, ή Λαμπρή, είναι η μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού. Χριστός Ανέστη, αντηχεί σ' όλη τη γη! Γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στην Ρωμαιοκαθολική. Γιορτάζεται η ανάσταση του Ιησού Χριστού που πιστεύεται ότι έγινε περί το 33 μ.Χ.
Η εβδομάδα που ακολουθεί το Πάσχα ονομάζεται Διακαινήσιμος, και θεωρείται ως μία ημέρα μαζί με την ημέρα της Κυριακής του Πάσχα, ως η "Όγδοη Ημέρα", ένας θεολογικός όρος που δηλώνει την ημέρα της ολοκλήρωσης του Σχεδίου της Θείας Οικονομίας και της Σωτηρίας του ανθρώπου και του κόσμου στα έσχατα της ιστορίας. Δηλαδή την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού, της Τελικής Κρίσης και της ανακαίνισης εν Χριστώ του ανθρώπου και του κόσμου, και τη μέλλουσα αιώνια ζωή στη Βασιλεία Του.
Η εορτή της Ανάστασης του Χριστού, λόγω της σπουδαιότητός της, επηρεάζει το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τόσο 49 ή και 70 ημέρες πριν από αυτήν (Μεγάλη Τεσσαρακοστή, Τριώδιο) όσο και 50 ημέρες μετά (περίοδος Πεντηκοσταρίου). Οι ακολουθίες που τελούνται έχουν αρχαιοπρέπεια (ανάγονται στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού), κατάνυξη και λαμπρότητα, και περιγράφονται λεπτομερώς στο τυπικό της Εκκλησίας.
Ιστορία Εορτασμού του Πάσχα
H πρώτη χριστιανική κοινότητα δεν περιείχε εορτές σε ετήσιο κύκλο. Αρχικά η ανάμνηση της Αναστάσεως του Χριστού εορταζόταν την Κυριακή ημέρα, ή «μία των Σαββάτων». Το Πάσχα μαζί με τη Πεντηκοστή, ήταν οι πρώτες εορτές σε ετήσιο κύκλο που καθιερώθηκαν σταδιακά στην πρώτη χριστιανική εκκλησία κατά τον 2ο αιώνα. Ταυτόχρονα με την εορτή άρχισε να τηρείται και η λεγόμενη Πασχάλια νηστεία, που σε κάθε τοπική εκκλησία είχε ορισμένο διάστημα ασκήσεως. Η εορτή, εν αρχή κατά άμεσο παραλληλισμό με το Ιουδαϊκό Πάσχα, τελείτο κάθε έτος στις 14 του μήνα Νισάν, δίνοντας όμως έμφαση στην σταύρωση τελικά, παρά στην Ανάσταση. Οι τοπικές Χριστιανικές Εκκλησίες όμως σαν συνείδηση με τα χρόνια θέλησαν να διακόψουν αυτό τον παραλληλισμό, μεταθέτοντας τον εορτασμό αρχικά την πρώτη Κυριακή μετά τη 14η Νισάν. Κάθε τοπική εκκλησία εόρταζε με δικό της κριτήριο την ημερομηνία της εορτής του Πάσχα. Όμως γινόταν προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί μια ενιαία ημερομηνία για όλες της εκκλησίες. Αυτό οδήγησε σε εντάσεις κάποιες τοπικές εκκλησίες ιδίως κατά τον 3ο αιώνα. Τελικά η Α΄ Οικουμενική σύνοδος αποφάσισε οριστικά για μια κοινή ημερομηνία τέλεσης του εορτασμού του Πάσχα, που τηρείται μέχρι σήμερα.
Το Πάσχα ήταν η μεγαλύτερη γιορτή του ιουδαϊσμού η οποία καθιερώθηκε ως ανάμνηση της Εξόδου, δηλαδή της απελευθέρωσης των Εβραίων από την αιγυπτιακή δουλεία («είπεν δε Μωυσής προς τον λαόν μνημονεύετε την ημέραν ταύτην εν η εξήλθατε εκ γης Αιγύπτου εξ οίκου δουλείας εν γαρ χειρί κραταιά εξήγαγεν υμάς Κύριος» Έξ. 13:3). Το γεγονός της απελευθέρωσης αυτής συνέβη με μια σειρά θεϊκών προνοιακών παρεμβάσεων (οι λεγόμενες "10 πληγές του Φαραώ"), από τις οποίες η σημαντικότερη εκδηλώνεται τη νύχτα κατά την οποία εξολοθρεύονται τα πρωτότοκα των ανθρώπων και των ζώων των Αιγυπτίων, ενώ τα σπίτια των Εβραίων προστατεύονται αφού οι πόρτες τους είχαν σημαδευτεί με το αίμα του αρνιού που είχαν θυσιάσει χωρίς να του σπάσουν τα κόκαλα (Έξ. 11:5, 12:12). Αυτό θα ήταν στο εξής το νόημα του Πάσχα και η νέα του διάσταση.
H πρώτη χριστιανική κοινότητα δεν περιείχε εορτές σε ετήσιο κύκλο. Αρχικά η ανάμνηση της Αναστάσεως του Χριστού εορταζόταν την Κυριακή ημέρα, ή «μία των Σαββάτων». Το Πάσχα μαζί με τη Πεντηκοστή, ήταν οι πρώτες εορτές σε ετήσιο κύκλο που καθιερώθηκαν σταδιακά στην πρώτη χριστιανική εκκλησία κατά τον 2ο αιώνα. Ταυτόχρονα με την εορτή άρχισε να τηρείται και η λεγόμενη Πασχάλια νηστεία, που σε κάθε τοπική εκκλησία είχε ορισμένο διάστημα ασκήσεως. Η εορτή, εν αρχή κατά άμεσο παραλληλισμό με το Ιουδαϊκό Πάσχα, τελείτο κάθε έτος στις 14 του μήνα Νισάν, δίνοντας όμως έμφαση στην σταύρωση τελικά, παρά στην Ανάσταση. Οι τοπικές Χριστιανικές Εκκλησίες όμως σαν συνείδηση με τα χρόνια θέλησαν να διακόψουν αυτό τον παραλληλισμό, μεταθέτοντας τον εορτασμό αρχικά την πρώτη Κυριακή μετά τη 14η Νισάν. Κάθε τοπική εκκλησία εόρταζε με δικό της κριτήριο την ημερομηνία της εορτής του Πάσχα. Όμως γινόταν προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί μια ενιαία ημερομηνία για όλες της εκκλησίες. Αυτό οδήγησε σε εντάσεις κάποιες τοπικές εκκλησίες ιδίως κατά τον 3ο αιώνα. Τελικά η Α΄ Οικουμενική σύνοδος αποφάσισε οριστικά για μια κοινή ημερομηνία τέλεσης του εορτασμού του Πάσχα, που τηρείται μέχρι σήμερα.
Το Πάσχα ήταν η μεγαλύτερη γιορτή του ιουδαϊσμού η οποία καθιερώθηκε ως ανάμνηση της Εξόδου, δηλαδή της απελευθέρωσης των Εβραίων από την αιγυπτιακή δουλεία («είπεν δε Μωυσής προς τον λαόν μνημονεύετε την ημέραν ταύτην εν η εξήλθατε εκ γης Αιγύπτου εξ οίκου δουλείας εν γαρ χειρί κραταιά εξήγαγεν υμάς Κύριος» Έξ. 13:3). Το γεγονός της απελευθέρωσης αυτής συνέβη με μια σειρά θεϊκών προνοιακών παρεμβάσεων (οι λεγόμενες "10 πληγές του Φαραώ"), από τις οποίες η σημαντικότερη εκδηλώνεται τη νύχτα κατά την οποία εξολοθρεύονται τα πρωτότοκα των ανθρώπων και των ζώων των Αιγυπτίων, ενώ τα σπίτια των Εβραίων προστατεύονται αφού οι πόρτες τους είχαν σημαδευτεί με το αίμα του αρνιού που είχαν θυσιάσει χωρίς να του σπάσουν τα κόκαλα (Έξ. 11:5, 12:12). Αυτό θα ήταν στο εξής το νόημα του Πάσχα και η νέα του διάσταση.
O όρος Πάσχα προέρχεται από το αραμαϊκό pasha και το εβραϊκό pesah. Για κάποιους, η προέλευση του εβραϊκού όρου είναι ένα θέμα που συζητείται καθώς του αποδίδουν ξένη ετυμολογία, ασσυριακή (pasahu, πραύνω) ή αιγυπτιακή (pash, η ανάμνηση, pesah, το πλήγμα). Σε κάποιες περιπτώσεις οι ερευνητές ανιχνεύουν τις αρχές του πάσχα σε Χαναανιτικές γιορτές που σχετίζονται με την συγκομιδή κριθαριού την άνοιξη. Καμιά όμως απ' αυτές τις υποθέσεις δεν τεκμηριώνεται.
Άλλοι μελετητές θεωρούν ότι η ρίζα του Πάσχα βρίσκεται σε γιορτές και ιεροτελεστίες της άνοιξης της προ-ισραηλιτικής εποχής με την έννοια των ποιμένων που υποβάλλουν αίτημα στο θεό για την προστασία του κοπαδιού τους (βλ. Έξ. 5:1 και 10:9). Πάντως, η Αγία Γραφή συσχετίζει το pesah με το ρήμα pasah πού σημαίνει είτε χωλαίνω, είτε εκτελώ τελετουργικό χορό γύρω από τη θυσία (Γ' Βασ. 18:21,26), είτε, μεταφορικά, "ξεφεύγω", "περνώ", "απαλλάσσω". Το Πάσχα, είναι το πέρασμα του Θεού πάνω από τα σπίτια των Ισραηλιτών, ενώ έπληττε τα σπίτια των Αιγυπτίων, και φυσικά το "πέρασμα" των Ισραηλιτών από την Ερυθρά Θάλασσα (Έξ. 12:13,23,27 / βλ. Ησ. 31:5).
Σε χωρία από την Παλαιά Διαθήκη, φαίνεται ότι το Πάσχα ίσως είχε προέλευση πολύ παλαιότερη από την εποχή του Μωυσή καί της εξόδου από την Αίγυπτο. Αρχικά το Πάσχα είναι μια οικογενειακή εορτή. Εορταζόταν νύχτα, στην πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, την 14η του μήνα abib (που ονομάστηκε Νισάν μετά την εξορία) με προσφορά στο νεαρού ζώου, χρονιάρικου, για να ευλογηθεί από το Θεό όλο το κοπάδι. Το σφάγιο ήταν αρνί ή κατσίκι, αρσενικό και αρτιμελές (Εξ. 12:3-6), δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο του (Έξ. 12:46, Αρ. 9:12) ενώ το αίμα του ως ένδειξη προστασίας, το έβαζαν στην είσοδο κάθε σπιτιού (Εξ. 12:7,22). Οι μετέχοντες στο δείπνο ήταν ντυμένοι, έτοιμοι για ταξίδι (Έξ. 12:8-11).
Αυτά τα στοιχεία νομαδικής, οικογενειακής ζωής μας δείχνουν μια πολύ παλαιότερη προέλευση του Πάσχα, που θα μπορούσε να είναι η θυσία που ζήτησαν οι Ισραηλίτες από τον Φαραώ να πάνε να γιορτάσουν στην έρημο (Έξ. 3:18, 5:1 εξ). Παρ' όλα αυτά όμως, η έξοδος από την Αίγυπτο έδωσε στο Πάσχα την οριστική του σημασία.
Πηγή: orthodoxwiki
Τα κείμενα των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας
για κινητό ή τάμπλετ, επικαιροποιημένα για το 2025
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ακόλουθοι υπερσύνδεσμοι ανοίγουν κανονικά, αλλά πιθανότατα θα αντιμετωπίσετε δυσκολία τις ώρες αιχμής, όταν τελούνται οι ακολουθίες (18:45 - 21:30), λόγω υπερφόρτωσης της ιστοσελίδας Melodos. Κατεβάστε τα αρχεία στο κινητό σας πέραν των ωρών αυτών.
ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ 2025
Πηγή: Μελωδός
Τέλος, παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ένα θεολογικό μου κείμενο, το οποίο απαντάει σε ένα "πασχαλινό" ερώτημα που μου είχαν θέσει παλαιότερα κάποιοι μαθητές μου: Ποια και για ποιον λόγο θεωρείται η μεγαλύτερη γιορτή στην Ορθόδοξη Εκκλησία; Τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα;
Ο Θεός, αγαθός κατά φύσιν, δημιούργησε τον άνθρωπο για να γνωρίσει την αγαθότητά Του και να μετάσχει στη δόξα Του και στην υπέροχη αγαπητική κοινωνία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος, δηλαδή του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Τον δημιούργησε "κατ' εικόνα" και "καθ' ομοίωσίν" Του. Έτσι δόθηκε στον άνθρωπο το "ορώμενον", δηλαδή ό,τι βλέπουμε εξωτερικά, με όλα τα χαρακτηριστικά του και επιπρόσθετα η αθάνατη και νοερή ψυχή.
Στη συνέχεια ο Θεός χειροτόνησε τον άνθρωπο κύριο της Δημιουργίας και του χάρισε τη δυνατότητα της συνεχούς προόδου. Η επιλογή του καλού και η συνεχή πορεία σε αυτό εναπόκειτο στη θέληση του ανθρώπου.
Αυτήν την πορεία του ανθρώπου διέκοψε ο φθονερός διάβολος που χρησιμοποίησε δόλο και απάτη, έτσι ώστε να οδηγήσει τους πρωτόπλαστους στην παρακοή και στην απομάκρυνση από τον Θεό.
Τα συμπτώματα της απομάκρυνσης αυτής στην ανθρώπινη φύση που εμφανίστηκαν αρχικά στους πρωτόπλαστους και στη συνέχεια σ' όλο το ανθρώπινο γένος, δηλαδή η φθορά και ο θάνατος, εκφράζονται με την ροπή του ανθρώπου προς την αμαρτία που εισήλθε από τότε στην ανθρώπινη φύση.
Ο Δημιουργός Θεός, όμως, γνώριζε προαιώνια και τον τρόπο θεραπείας της ασθενούσας ανθρώπινης φύσης, δηλαδή την επαναφορά της στο "είναι" και την κλήση της (κάλεσμα) στο "ευ είναι". Το σχέδιο αυτό του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου ονομάζεται "σχέδιο της Θείας Οικονομίας" και προϋπέθετε δύο στοιχεία: α) Τον Σωτήρα που δεν μπορούσε να είναι άλλος από το Χριστό, το Μονογενήν δηλαδή Υιό και Λόγο του Θεού Πατέρα και β) την "υπουργό της Θείας Οικονομίας", το σκεύος το αμίαντο που θα προερχόταν από το ανθρώπινο γένος ως δηλωτικό της κατάφασης του ανθρώπου στη φιλανθρωπία του Θεού. Αυτή δεν ήταν άλλη από την Παρθένο Μαρία, τη Μητέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, από την οποία ο Θεός Λόγος προσέλαβε την ανθρώπινη φύση.
Ο Υιός του Θεού ενσαρκώθηκε, λοιπόν, για να υιοθετήσει και να σώσει το ανθρώπινο γένος. Έγινε όπως όλοι εμείς, δηλαδή τέλειος άνθρωπος, για να απαλλάξει το γήινο σώμα μας από τη φθορά που είχε εισχωρήσει σ' αυτό. Η ανθρώπινη φύση υπερνικά τη δύναμη του θανάτου και της φθοράς επειδή έγινε φύση του Υιού του Θεού που την προσέλαβε και την ένωσε με τη Θεία Του φύση που ζωοποιεί τα πάντα.
Με τον τρόπο αυτό ο Χριστός δίνει και πάλι στον άνθρωπο τη δυνατότητα να επιλέξει τη σταθερή πορεία προς τον αγιασμό, τη λύτρωση από το θάνατο και τη φθορά, αλλά και την ανακαίνιση στην αφθαρσία και τη ζωή. Μια δυνατότητα που είχε χάσει ο άνθρωπος μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, δηλαδή μετά την απομάκρυνση του Αδάμ και της Εύας από το Θεό.
Η ενανθρώπιση, λοιπόν, του Μονογενούς Υιού και Λόγου του Θεού υπήρξε η αρχή του τέλους του σχεδίου της Θείας Οικονομίας για τη Σωτηρία του ανθρώπου. Τα Χριστούγεννα για το λόγο αυτό έχουν μεγάλη λαμπρότητα και πανηγυρίζονται με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια από όλους τους Χριστιανούς.
Αλλά «ει Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις ημών...» γράφει ο Απόστολος Παύλος. Αν δηλαδή δεν είχε αναστηθεί ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός θα ήταν μάταιη η πίστη μας. Για τον λόγο αυτό τα Χριστούγεννα αποτελούν τη δεύτερη σημαντικότερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, λοιπόν, ως η πιο σημαντική γιορτή των Χριστιανών θωρείται η Ανάσταση του Χριστού. Κι αυτό γιατί η βεβαιότητα της Ανάστασης του Χριστού είναι που δίνει νόημα στο γεγονός της γέννησής Του. Από τη στιγμή που ο Υιός του Θεού προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση, είναι βέβαιο ότι θα γνωρίσει τον θάνατο. Αλλά ακριβώς επειδή έχει και τη Θεία φύση είναι εξίσου βέβαιο ότι θ' αναστηθεί, επειδή φυσικά δεν είναι δυνατόν ο θάνατος να κρατήσει στα σπλάχνα του την ίδια την Πηγή της ζωής, τον Θεό. Έτσι η ανθρώπινη φύση γεύεται μαζί με τη Θεία φύση του Χριστού την Ανάσταση εκ νεκρών και ενώνεται με τον Θεό για πάντα πια.
Αυτή η ιδιαίτερη σχέση της Γέννησης και της Ανάστασης του Χριστού και η συνεπακόλουθη βεβαιότητα ήδη από τα Χριστούγεννα για την Ανάσταση του Κυρίου μας είναι που συνδέει με τέτοιο τρόπο αυτά τα δύο γεγονότα της ζωής του Χριστού, αυτές τις δύο μέγιστες Δεσποτικές εορτές της Χριστιανοσύνης, ώστε να μην μπορούμε εύκολα φυσικά να αποφασίσουμε ποιο από τα δύο είναι το πιο χαρμόσυνο και το πιο σημαντικό! Και αν το τολμήσαμε παραπάνω, εννοείται φυσικά ότι αυτό έγινε σε ένα καθαρά θεωρητικό επίπεδο, αφού στην πράξη δεν μπορεί να υπάρξει Ανάσταση χωρίς Χριστούγεννα και χωρίς την Ανάσταση τα Χριστούγεννα δεν θα είχαν την ίδια σημασία!
Το φετινό Πάσχα, λοιπόν, έχοντας όλα αυτά στο μυαλό μας, ας συμμετέχουμε στην Ανάσταση του Κυρίου μας μένοντας ως το τέλος στην Αναστάσιμη γιορτή και κοινωνώντας το Σώμα και το Αίμα Του που έχυσε στο Σταυρό για χάρη μας, για τη δική μας σωτηρία, για τη δική μας Ανάσταση!
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!
